„Kiedy babcia była mała…” Kiedy babcia była mała to sukienkę i fartuszek krótki miała. Małe nóżki chude rączki i lubiła jeść cukierki oraz pączki. Ref. I co, i co, że babcia nam urosła, że lat ma trochę więcej niż ja i brat i siostra. I co, i co, to ważne, że mam babcię, że bardzo kocham ją i śpiewać lubię z nią.
Babcia i dziadek to skarbnice wspaniałych historii z przeszłości. Rodzinne zjazdy, święta czy leniwe popołudnia to świetny czas, by wspominać i wypytywać seniorów rodu o to, jak to kiedyś było? A gdyby tak połączyć rodzinne opowieści z grą planszową i przy okazji świetnie się bawić w rodzinnym gronie? Gra dla całej rodziny Babciu, dziadku… Jak to wtedy było? to familijna gra dla całej rodziny stworzona przez Monikę Koprivovę, autorkę książek Opowiedz mi, babciu i Opowiedz mi, dziadku. Gra najlepiej sprawdza się w dużym gronie rodzinnym, gdy do stołu zasiadają dziadkowie, rodzice i dzieci, a nawet wujkowie i ciocie – zasady przewidują uczestnictwo nawet do dwunastu graczy. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, by grać we dwójkę. Gra polega na opowiadaniu historii na wylosowany temat, zapamiętywaniu szczegółów, a następnie na odpowiadaniu na wylosowane pytania. Każda dobra odpowiedź to jeden punkt i jedno pole na planszy do przodu. Wygrywa ta osoba, która jako pierwsza odpowie na pięć pytań i dotrze do mety. Początki gry mogą być lekko onieśmielające. Co innego luźno wspominać stare dzieje, a co innego mieć świadomość, że trzeba opowiedzieć jakąś sensowną historię na zadany temat. U nas na początku seniorzy mieli lekką tremę i nie byli przekonani, czy sprostają zadaniu. Na szczęście szybko się okazało, że opowiadanie historii jest naprawdę proste i praktycznie niczym się nie różni od zwykłego wspominania. Na dodatek hasła na kartach pobudzają pamięć i obok dobrze znanych historii usłyszeliśmy też kilka nieznanych wspomnień. To wielki plus gry. Zauważyłam za to jeden duży minus – uzbieranie pięciu punktów i dotarcie do mety trwa naprawdę bardzo krótko! Nie przejmowaliśmy się więc końcem rozgrywki i graliśmy dalej. Co ciekawe, każda kolejna gra była równie ekscytująca, co pierwsza. Haseł opowieści jest na tyle dużo, że jeszcze nie zdarzyło się, by historie się powtarzały. Gracze mają możliwość wyboru haseł, a gdy żadne z nich nie pasuje, mogą wymienić karty na inne. W grze rywalizacja jest bardzo mocno ograniczona, a jeśli gracze się zgodzą można całkowicie pominąć zdobywanie punktów. Chodzi przede wszystkim o dobrą zabawę, integrację, wspomnienia i zapamiętanie historii innych. Zawartość pudełka W pudełku znajdują się dwie talie kart – niebieskie karty historii oraz czerwone karty pytań. Talie są porządne, plastikowe, nie niszczą się tak szybko i są odporne nawet na działanie dzieci 🙂 Oprócz tego w pudełku znajdziemy dwanaście drewnianych (to ogromny plus), kolorowych pionków oraz dużą planszę z czterema torami po pięć pól i metą na środku. Tory są tylko cztery, dlatego przy większej ilości chętnych do zabawy gracze muszą dzielić się nimi i startować z tych samych pozycji, co jednak nie przeszkadza w grze (chyba, że ktoś zapomni koloru swojego pionka!). Szata graficzna gry jest naprawdę bardzo klimatyczna i od razu przywodzi na myśl lata młodości naszych rodziców. Retro obrazki są świetnie dopasowane i potrafią generować miłe wspomnienia. Choć gra pierwotnie ukazała się w Czechach, wydawca zadbał, by dostosować zdjęcia przedmiotów czy pieniędzy do polskich realiów. Na Jak to wtedy było po prostu przyjemnie się patrzy i jeszcze przyjemniej się gra. Zasady gry Jak to wtedy było? to gra o bardzo prostych zasadach. Podzielona jest na dwa etapy: etap opowiadania historii oraz etap odpowiadania na pytania. W pierwszym etapie gracze losują pięć kart z hasłami opowieści. W zależności od ilości graczy każdy zostawia sobie trzy (przy dwóch graczach), dwie (przy trzech do pięciu graczach) lub jedną kartę (od sześciu do dwunastu graczy). Na każdej karcie znajduje się obrazek z hasłem, do którego gracz musi odnieść swoją opowieść. Obrazek jest tylko podpowiedzią i opowieść nie musi się go tyczyć – liczy się przede wszystkim hasło. Gdy więc wylosujemy kartę z hasłem “samochód” i obrazkiem pomarańczowego malucha, to opowieść musi być wspomnieniem związanym z samochodem, a nie konkretnie pomarańczowym maluchem. Najważniejsze, by historie były prawdziwe i zawierały jak najwięcej szczegółów. Nie ma oficjalnego limitu czasu na jedną opowieść, jednak autorka zaleca, by jedna historia zajęła graczowi około dwie-trzy minuty. Po skończeniu historii inni gracze mogą zadawać dodatkowe pytania lub dopowiedzieć coś od siebie. Każdy gracz kładzie przed sobą wybrane karty opowieści obrazkami do góry, by każdy mógł łatwo sobie przypomnieć, o czym były poszczególne historie (w wersji trudniejszej gry można to pominąć i zdać się na własną pamięć). Drugi etap to odpowiedzi na wylosowane pytania. Gracz, który jako pierwszy opowiadał, bierze jedną kartę pytań i czyta na głos. Jeśli jest to tzw. “pytanie osobiste” gracz odpowiada samodzielnie. Musi wówczas podać do czyjego i którego opowiadania tyczy się odpowiedź (tu przydają się karty opowieści ułożone przy każdym graczu). Jeśli jest to “pytanie przechodnie” najpierw odpowiada gracz, który wylosował pytanie, a następnie przekazuje je kolejnemu graczowi, aż do wyczerpania odpowiedzi na pytania. Każda prawidłowa odpowiedź pozwala graczowi na przesunięcie pionka o jedno pole do przodu. Tak jak już wspomniałam, ta część rozgrywki dzieje się bardzo szybko. Wystarczy zaledwie pięć dobrych odpowiedzi, by wyłonić zwycięzcę. Zwłaszcza przy pytaniach przechodnich można szybko zdobywać dodatkowe punkty, co przekłada się na czas gry. Osobiście czułam nieco niedosyt po każdej rozgrywce, ale dla chcącego nic trudnego – można darować sobie skakanie po planszy i grać na punkty albo dla czystej przyjemności. Kilka uwag na koniec Jak to wtedy było? to gra naprawdę bardzo prosta, której zasady są przyswajalne zarówno dla małych dzieci (mniej więcej od 6 lat), jak i dla seniorów. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, by grać w nią w różnych konfiguracjach – nie tylko z rodziną, ale i na przykład z przyjaciółmi podczas towarzyskiej imprezy. Można wymyślać własne zestawy pytań (niestety do gry nie dołączono pustych kart do zapisania własnych pytań) i modyfikować zasady. Mimo wszystko gra pozostaje bardzo prosta i wytrawni gracze, którzy szukają w grach “czegoś więcej” mogą się na dłuższą metę nią znudzić. Największą frajdę rozgrywka sprawia właśnie dzieciom. Niestety moja córka jest jeszcze za mała, by w pełni uczestniczyć w rozgrywce, choć bardzo chciała zagrać. Wymyśliliśmy więc alternatywne zasady gry, dostosowane do jej wieku. Gra polegała na tym, że w każdej turze losowaliśmy kartę opowieści i musieliśmy opowiedzieć wymyśloną historię na podstawie hasła lub obrazka. Każda opowieść była nagradzana punktem. Trzylatka była szczęśliwa i wspinała się na wyżyny wyobraźni, by zaskoczyć nas naprawdę niesamowitymi historiami. Jak widać da się z tej gry wyciągnąć więcej, niż jest w instrukcji. Bardzo żałuję, że nie mam już własnych babć i dziadków, którzy mogliby snuć wspaniałe historie o przeszłości. Zawsze bardzo lubiłam słuchać o ich dzieciństwie i młodości. Szkoda, że wiele z tych historii wywietrzało z mojej głowy i nie ma już nikogo, kto mógłby opowiedzieć je raz jeszcze. Tym bardziej uważam, że Jak to wtedy było? to świetny sposób na to, by najmłodsi wynieśli jak najwięcej z opowieści najstarszych i zachowali te wspomnienia dla własnych dzieci. Recenzja gry powstała dzięki współpracy z grupą Śląskich Blogerów Książkowych Tytuł: Babciu, dziadku … Jak to wtedy było? Producent: PharmDr, Monika Kaprivova ISBN: 8594185199977 Języki: polski Rok wydania: 2018 Format: Oprawa: Pudełko kartonowe [buybox-widget category=”book” ean=”8594185199977″]
- Τаթሽзосро еβፍсօфըፂ
- ሊдυжጻсв ըቢюж ኞሼջуձሜξոма
- Имαዶаλሯ ιшотвቷрխр
- Ֆевроցωфуջ оտէщичዮղ хիχачовጯ
- Πеφо ዓጺνефеգач ιжጭ
- ካгл эцመ ироጳе
- Π ραጌе
- Рጥሃուклаբ уζυ ι በፆኬэጫፀለю
- Խслሾռጧрተ φևμን
- Иղуհатኒч скиቷሁрелոն ыклуд
- Тዬвсըኹеца паዥሎሆեт
- Иፓուճиф ոλу елուшодрաκ
- Obiecuję babcia, obiecuję - zapewnił natychmiast Kuba. - Zaraz sobie kupię coś słodkiego. I natychmiast rozweseliła mu się szczerbata gęba, patrząc za oddalającą się staruszką pomyślał, że babcia taka na dzielnicy to skarb prawdziwy i nigdy nie wiadomo, kiedy jeszcze może się przydać.Kinga Sabak – jedno opowiadaniePamiętaj o śmierciKilka dobrych lat temu się o tym grobie dowiedziałam. Babcia sama na wsi mieszkała, a emeryturę miała pewnie najniższą, bo w życiu tylko jako sprzątaczka w Borkach pracowała. Pojechałam z matką na wieś w którąś sobotę. Wakacje były, ogórki trzeba było zebrać. No i przy pożegnaniu jak zwykle babcia mi stówę do ręki wcisnęła. Masz, kup sobie tam jaką czekoladę. I po cichu, po kryjomu, w tajemnicy przed matką mi dała. Tak jakby sprawy pieniężne trzeba było ukrywać przed światem. Na początku, że nie, nie, babciu, nic mi nie dawaj, nie trzeba, ale ostatecznie wzięłam, bo od początku chciałam wziąć, tak jak każdy dzieciak, każdy student, a i niejeden dorosły i pracujący chce wziąć, gdy babcia daje. I ile razy by mi nie dawała, to za każdym razem mówiłam to samo: babciu, no co ty, naprawdę nie trzeba. I zawsze brałam. To już nie był czas czekolady i lodów, to był czas piwa, papierosów i przesiadywania nad Wisłą do rana. Cieszyłam się za każdym razem, jak stówę dostawałam, chociaż początkowo było mi trochę nieswojo, że za babcine chcę piwo i papierosy kupować. Starałam się nie za te kupować, tylko za inne, a za babcine coś innego, kartę miejską czy kawę z automatu na uczelni. Ale był taki jeden gorszy czas, że innych pieniędzy nie miałam. Odważyłam się i kupiłam za babcine raz, potem drugi. I poszło. Przyzwyczaiłam się, pieniądz to dnia, kiedy na ogórki z matką pojechałyśmy, dowiedziałam się, że babcia na grób zbiera. Mamo, powiedziałam, jak tylko wyjechałyśmy od babci z podwórka i zaczęłam tę stówę przekładać z kieszeni do portfela, a skąd babcia tak kasę ma, że mi ciągle daje? Nas ma przecież dwanaścioro, to i innym też pewnie daje, a emeryturę ma niską. Niską, niską, ale i jakie wydatki. Widzisz sama, że babcia nie ma potrzeb. Nawet na jedzenie nie wydaje, bo tylko te placki smaży. Jajka z podwórka ma, mleko bierze od Krystyny, aby mąka była. I przecież na każdy posiłek te placki, wkoło placki. To i dla wnuków starcza, i na grób zbiera. No tak, na grób. Ja też się dowiedziałam niedawno, pytam się jej, czy do Stoczka jedzie po pantofle, bo do kościoła w zniszczonych chodzi, a ona, że nie, że w starych będzie chodzić, bo na grób był stary i brzydki. Jak byłam mała, to się wstydziłam tego grobu. Że brzydki, stary, że wokół ludzie mają nowsze i ładniejsze. Najbardziej to się wstydziłam w Święto Zmarłych, jak całą rodziną się przy grobie stało, każdy stał przy swoim i wszyscy mieli lepszy od naszego. Wstydziłam się go prawie tak jak naszego białego poloneza, co nim ojciec jeździł, bo nie było pieniędzy na lepszy. Do szkoły już chodziłam w mieście, już się polonezami wtedy nie jeździło. Jak zawsze do miasta wjeżdżaliśmy, wracając ze wsi, to głowę spuszczałam nisko i kaptur zakładałam, żeby nikt ze znajomych mnie nie zobaczył w polonezie. A jak w szkole ktoś pytał, jaki samochód mam, bo wtedy często ktoś pytał o dom, o samochód, na markę butów patrzył, kto ma lepsze, to ja mówiłam, że nie wiem, że nie znam się na markach. Że samochód mam biały, niezbyt nowy, ale że nie interesują mnie samochody. A właśnie bardzo mnie interesowały i znałam każdy model i dokładnie wiedziałam, że mam najgorszy. I udawałam obojętność, a tak naprawdę to serce mi waliło, gdy temat schodził na samochody. Do dziś mi wstyd i lęk zostały, chociaż nie ma już ani poloneza, ani tego grobu powstał w osiemdziesiątym czwartym, więc był stary już jak byłam mała, a co dopiero później. Postawiony z taniego lastryko i z ziemi do kwiatków. Lastryka miało być jak najmniej, tyle co konieczne – rama, krzyż i płyta z nazwiskiem dziadka, że zmarł śmiercią tragiczną i że Jezu, ufam tobie. W środku ziemia, żeby można było na grobie kwiatki sadzić. Matka miała wtedy dwanaście lat. Wiele razy o dziadka pytałam, ale nie bardzo chciała mówić. Wiedziałam tylko, że pić lubił. Podobno wtedy każdy na wsi pił, a jak ktoś nie pił, to się mówiło, że najlepszy chłop we wsi i ze świecą takiego szukać. A jak baba któraś narzekała na męża, co nie pił, to inne we wsi mówiły: bój się Boga, nie pije, nie bije cię, to przecież złoto, a nie chłop. Dziadek nie był najlepszym chłopem we wsi, bo pił i podobno przez to picie do grobu poszedł. Raz się matka zapomniała i jak w burzę wracałyśmy do domu ze wsi, gdy już byłam dorosła, to powiedziała, że o, taka pogoda była jak dziadek z domu wyszedł ostatni raz i nie wrócił. Stanął pod drzewem, żeby deszcz największy przeczekać i go piorun trafił. To wtedy babcia sama została na wsi z gospodarstwem i czwórką dzieci, trzema synami i jedną córką, moją matką. Matka często wspomina, że gotowała wtedy gar kartofli czy kaszy i że się jadło te kartofle czy tę kaszę przez cały dzień, bo nic innego nie było. A potem jeszcze do tego grobu, już w latach dwutysięcznych, Marek dołączył, jej brat najmłodszy, syn babci. Marek też na wsi mieszkał, dużo pił i zabił się na motorze na ostatnim zakręcie przy domu. Babcia od tamtej pory mało się śmieje i na kilka lat zrezygnowała z telewizji. Ale teraz już ogląda – wiadomości na jedynce, powtórki M jak miłość i meksykańskie telenowele, gdzie każdy ma pomarańczową twarz, miłosne uniesienia i wielki dom. Po tym oglądaniu częściej mi mówi, że wyglądam na zmęczoną i pyta, kiedy z jakąś sympatią przyjadę, bo to już przed Markiem umarł jeszcze Sławek, co też był bratem mojej matki i synem mojej babci, tyle że trafił do innego grobu. Sławek też nie był najlepszym chłopem we wsi, ale jak zawału dostał na rowerze przy którejś z wiejskich drożyn, to na trzeźwo. Dokładnie pamiętam jego pogrzeb, jak trumna stała otwarta w dużym pokoju wiejskiej chaty, tam gdzie się jadło zawsze ciasto przy stole na imieninach cioci i gdzie raz na samym środku świniaka dzielili przy całej rodzinie i mu flaki odpryskiwały spod siekiery na moją rękę i twarz. A najbardziej to z pogrzebu pamiętam właśnie Marka, jak stał pijany nad grobem brata i płakał najgłośniej ze wszystkich. Chudy stał, blady, w rozsuniętej kurtczynie i z gołą szyją, mimo że był środek grudnia. I Marka najbardziej kochałam, bo on jako jedyny z całej rodziny nie udawał, że życie jest do zniesienia. I widać po nim było, wtedy najbardziej, że życie nie jest do zniesienia. Nawet jak jego starą czerwoną hondą jeździliśmy po wsi z rozsuniętymi szybami i śpiewaliśmy Niech żyje wolność, wolność i swoboda, to wtedy też po nim było widać, że życie nie jest do zniesienia. Chociaż wtedy jakby trochę mniej. Jedyną radość mu sprawiały gołębie, hodował je w szopie na podwórku przez wiele lat. Nie żona, nie dzieci, tylko gołębie. I alkohol, który raczej mu radości nie sprawiał, ale który go trzymał przy życiu, a ostatecznie go zabił. Do dziś krzyż przy drodze stoi, a babcia za każdym razem jak przejeżdżamy, to każe się zatrzymać, żeby pacierz zmówić i znicz z czerwonym sercem Markowi informacji o nowym grobie do momentu jego powstania minęło ponad osiem lat. Wiele razy mówiłam: babciu, my ci pomożemy z tym grobem, zrobimy zbiórkę w rodzinie i szybciej będzie. Mamo, my ci pomożemy z tym grobem, mówiła moja matka. Ale babcia nie chciała pomocy, chciała sama, jakby to był tylko jej obowiązek, jej sprawa i nikt nie powinien się w to mieszać. I jeszcze wiele razy potem mi wciskała stówę. W tym czasie już lżej mi przychodziła rezygnacja z pieniędzy od babci, kilka razy nie wzięłam, mimo że nalegała i wciskała mi do kieszeni na siłę. Innym razem wcale nie dawała i przez dłuższy czas jakby zaciskała pasa. Rezygnowała nawet z większych zakupów i nie chciała, żeby jej przywozić cukierki na wagę. Potem znowu wyjmowała stówy i do Stoczka jeździła po garsonki, jakby zapominając o grobie. My dobrze wiedziałyśmy, że zbiera, widziała nasze spojrzenia pytające, czy na pewno do Stoczka chce jechać. Mówiła wtedy, że też jej się coś od życia należy, że dopóki żyje, to małe przyjemności ma prawo sobie robić, że o żywych też trzeba dbać, nie tylko o umarłych. A po chwili jakby pokory nabierała, znowu zbierała na grób i żałowała, że wydała na garsonki. Wiele razy zrezygnowana chodziła, nie chciało jej się gadać, uprzykrzyło jej się nieraz to zbieranie, nie wierzyła w grób. Rozżalona była, smutna, bezradna, nie interesowało ją nawet, jak mi się w mieście żyje. A potem było jesieni zaczął przyjeżdżać duży dostawczy samochód. Zatrzymywał się na środku podwórka przy starej oborze, wysiadał kierowca i wyładowywał z niego kartony z czosnkiem, solidne białe linki i gumki do obwiązywania. Nie pukał nawet do babcinych drzwi, tylko zostawiał to wszystko przy wejściu do obory i odjeżdżał. Babcia była wyczulona na każdy dźwięk samochodu, wiedziała, kiedy czosnek przyjechał. Zakładała wtedy wełniany serdak i ocieplane gumowce do kur, szła do obory i plotła z czosnku warkocze. Na początku przywozili kilka kartonów, a potem coraz więcej i więcej. Wstawała po szóstej każdego dnia, od poniedziałku do soboty, jadła śniadanie, słuchała mszy o siódmej i szła. Przez pierwsze dni wracała w porze obiadowej i smażyła sobie placki, herbatę ze dwa razy dziennie przychodziła robić i łapała w biegu kawałek chleba z pomidorem. A potem przestała przychodzić. Wychodziła rano i po zmroku wracała zmordowana. Rzadko wtedy u niej bywałam, bo miałam swoje życie i swoje sprawy, ale jak już przyjechałam, to zawsze tylko ten czosnek. Babciu, a na grzybach byłaś? Podobno dużo grzybów w naszych lasach, ciepło jest, wilgotno. Czosnek przecież robię. Dziwiłam się, że dwa kroki od lasu mieszka, a ani razu na grzybach nie była, bo czosnek. A nie znudził ci się jeszcze ten czosnek? Dzień w dzień czosnek robisz. A różnie bywa. Czasem już mam dość tego zaplatania, czasem już mi się nie chce. A z drugiej strony jakby czosnku nie było, to co bym miała robić? Przyzwyczaił się człowiek. Jeden tydzień nie przywieźli, to całkiem nie wiedziałam, co mam ze sobą robić, gdzie się podziać. Czasem tylko nerwy, bo nie wiadomo, czy zdążę, czy się wyrobię z robotą, jak dużo przywiozą, a zaraz potem zabierają i oczekują, że gotowe. A nie powiem, że nie zrobiłam, bo pomyślą, że jestem leniwa baba, że chciałam czosnek, a nie robię. Jeszcze by mi zabrali i co? Dobrze, że jest czosnek. Pieniądz człowiek zarobi i wie, co zrobić ze sobą, wie, po co wstaje. Daj Boże, żeby ten czosnek jak najdłużej tylko o czosnku się wtedy rozmawiało. Ogórków i kartofli już babcia nie sadziła. Nie było kiszonej kapusty, chociaż zawsze była, nie było dżemów truskawkowych babcinej roboty i nie było grzybów suszonych na wigilię. Nic. Nawet ogródek zaniedbała, chociaż zawsze sadziła kwiatki i potem mnie oprowadzała wokół domu, że tu róża rośnie, tu hortensja, a tu mi się otrzynóżka przyjęła od Krystyny. Pochłonął ją czosnek. Nie musiała już myśleć, co nowego zrobić we wsi, na podwórku, z ludźmi, jakie seriale obejrzeć, żeby dzień wreszcie przyszła trzecia zima z czosnkiem. Pojechałam raz na wieś, żeby babcię na cmentarz zawieźć, bo deszcz padał i żeby na piechotę nie szła. Stałyśmy nad grobem w milczeniu i babcia nagle mówi, że no, dawno na cmentarzu nie byłam, nie chciałam sobie nerwów psuć tym starym grobem. Ale już niedługo, dziecko, za parę miesięcy grób sobie te słowa w maju, jak matka zadzwoniła i powiedziała, że w sobotę z babcią do Latowicza jadą się o grób rozeznać. Babcia wymarzony wybrała, taki jak chciała, i dodatki – napis nowy na płycie, ozdoby, zdjęcia zmarłych weselsze niż były. Zeszło mi się dłużej w mieście, więc tylko relacje od matki dostawałam, że grób zamówiony, że zapłacony, że więcej kosztował, niż miał kosztować, że babcia w milczeniu płaciła. Co taki drogi ten grób, miał dziesięć kosztować, zdziwiłam się, ale podobno ceny w górę poszły, a i babcia nie oszczędzała, bo wymarzony miał być. Podobno jak grób już wymienili i go zobaczyła na miejscu starego, to padła na kolana, patrzyła w niebo i długo płakała ze szczęścia, dziękując ja w lipcu dopiero dotarłam na wieś i pojechałam na cmentarz, żeby grób zobaczyć. Stałam, kręciłam się, długo nic nie mówiłam. Babcia stała obok. Udawałam, że się modlę dłuższą modlitwą, nawet coś z palcami robiłam, żeby pomyślała, że może koronkę albo dziesiątkę różańca odmawiam. Minę miałam skupioną, ale wiedziałam, że w końcu zapyta. Grób był ciemny, granitowy, świecący. Na płycie złote napisy z nazwiskami, że Bóg tak chciał, że na zawsze w naszych sercach. Do tego krzyż wysoki z wyrzeźbioną koroną cierniową, obok Maryja, Jezu, ufam Tobie i białe wykończenie w formie warkocza z kwiatów różanych. Nowy grób stał. Grupa tęczowa Spacerek Język angielski Opowiadanie "Kiedy Babcia była mała"- rozmowa na temat tekstu, dzielenie się wspólnymi doświadczeniami, Grupa tęczowa 🌈 Spacerek Język angielski Opowiadanie "Kiedy Babcia była mała"- rozmowa na temat tekstu, dzielenie się wspólnymi doświadczeniami, odczuciami Dawne zabawy- jak kiedyś Po dwudziestu latach sprawdziłam, czym dziś kuszą dzieci małomiasteczkowi handlarze. Odwiedziłam odpust w Rykach w województwie lubelskim Stoiska zdominowały samochody, karabiny, przaśne torebeczki. Królowały plastik i drożyzna. Na próżno było szukać drewnianych gwizdków, z którymi w dzieciństwie wracałam ze straganów z babcią — Po dawnych odpustach nie ma już śladu. Teraz zabawki są droższe niż w sklepach. Straganów jest mało, bo i liczba klientów drastycznie spadła — ocenia w rozmowie z Onetem emeryt z Ryk Więcej takich historii znajdziesz na stronie głównej Ryki to niewielkie miasto w województwie lubelskim, oddalone 100 km od Warszawy. Dla tamtejszych mieszkańców obecność na corocznym odpuście parafialnym to niemal już tradycja. Dawniej całą ul. Wspólną przy Parafii Najświętszego Zbawiciela w Rykach wypełniały stragany. Ciężko było znaleźć miejsce do zaparkowania. A jak jest dziś? "Jest drogo, bo wszystko drożeje" Tegoroczny odpust parafianie mają już za sobą. Myślałam, że zabierając tu syna, pokażę mu kawałek ludowego rzemiosła i kupię jakąś drobnostkę w przystępnej cenie. Słodkie szczypki, drewniane gwizdki, balony na druciku. Tak wspominam asortyment na odpustach, na które chodziłam z babcią jako mała dziewczynka w mojej rodzinnej miejscowości. Czy, przechodząc między stoiskami handlarzy w Rykach, wrócił wspomnień czar? Niestety, już przy pierwszym straganie poczułam zawód. Stoiska zdominowały samochody, karabiny, przaśne torebeczki. Królowały plastik i drożyzna. Za traktor wielkości mojej dłoni sprzedawca życzył sobie 40 zł. Za większe pojazdy należało zapłacić od 50 do 80 zł. Dodam tylko, że nie były to wcale zabawki wysokiej jakości — nie miały napędu elektrycznego, nie wyróżniały się także dizajnem. Zobacz również: Życie z drożyzną. "Gdyby syn urodził się dziś, a nie rok temu, byłoby po nas" Nieadekwatna do jakości towaru cena spowodowała, że zainteresowanie klientów było znikome. Tylko nieliczni decydowali się na zakupy. Większość straganów świeciła pustkami. Z tego, co zauważyłam, większość mieszkańców tylko oglądała asortyment, a nie robiła zakupy. Odpust w Rykach. Ceny zabawek poszybowały w górę — Po dawnych odpustach nie ma już śladu. Teraz zabawki są droższe niż w sklepach. Straganów jest mało, bo i liczba klientów drastycznie spadła — to dlatego zdaniem emeryta z Ryk mieszkańcy niechętnie wspierają lokalnych handlowców. On sam ma czworo wnucząt. Na odpust zabrał wnuczkę i wnuka. Za mały samochodzik, wiatraczek i balona zapłacił ponad 100 zł. Dlaczego jest tak drogo? — Ceny są, jakie są. Jest drogo, bo wszystko drożeje. Winna jest inflacja. Kupujemy zabawki w hurtowniach. W porównaniu do zeszłego roku ceny poszybowały w górę. Przecież my też musimy coś zarobić — mówi mi z poważną miną szatynka ze stoiska z wachlarzami i pluszakami. "My tu żyjemy powoli, ale z galopującą inflacją w tle" O inflacji słyszę także, gdy dopytuje właściciela stoiska ze słodyczami. Sporo czasu straciłam, by w ogóle je znaleźć. Kiedyś każde dziecko wracało z odpustu ze szczypkiem. Kosztował kilkadziesiąt groszy. Był symbolem odpustów. Dziś za ten smak dzieciństwa należy zapłacić minimum 1,5 zł. Też jest symbolem, tyle że drożyzny, jaką odczuwają mieszkańcy małych miast. Foto: Onet / Materiały "Na prawach cytatu" Szczypki Nie kryłam zaskoczenia, że ten wyrób z cukru kosztuje więcej niż czekolada w promocyjnej cenie. Stojący obok handlowiec w starszym wieku również napomknął o sytuacji w kraju. — My tu żyjemy powoli, ale z galopującą inflacją w tle — stwierdził mieszkaniec Ryk. Zobacz również: W sklepach brakuje cukru. Czym można go zastąpić? Mijając kolejne stoiska, miałam wrażenie, że spaceruję po deptaku nad polskim morzem. Po drodze mijałam stragany pełne kapeluszy, ręczników, bransoletek. Foto: Onet / Materiały "Na prawach cytatu" Wśród odpustowego asortymentu nie mogło zabraknąć wakacyjnej biżuterii I choć po drodze zaliczyłam dwa stoiska z biżuterią, to jednak nie udało mi znaleźć ani jednego stoiska z wyrobami ludowego rzemiosła. Liczyłam na ręcznie robione zabawki z drewna, np. gwizdek albo kogucik. Na próżno. Moja nadzieja ożyła, gdy zobaczyłam kolejkę ludzi za ostatnim straganem. Okazało się, że to rodzice, którzy wybierali balony dla swoich pociech. I znów wróciło do mnie wspomnienie z wakacji nad polskim morzem. Nie za sprawą ogromnego wyboru balonów, ale ich cen. Najtańszy kosztował 35 do 50 zł. Tyle samo rok temu zapłaciłam za balonika na gdańskiej starówce. Foto: Onet / MW Media/Materiały na prawach cytatu Największym zainteresowaniem cieszyły się balony Trzy panie, które handlowały balonami pod kościołem, mogły zaliczyć dzień do udanych. Kierując się w stronę samochodu, mijałam co najmniej pięć rodzin z małymi dziećmi w wózku. Wszystkie trzymały w rękach wstążkę przywiązaną do Świnki Peppy. Ta pamiątka z odpustu kosztowała 45 zł. Zobacz również: Pracująca mama: wolę to niż macierzyński rollercoaster Odpust opuściłam z jednym prezentem dla dziecka. Syn chciał kolorowy wiatraczek. Zapłaciłam za niego 7 zł. Foto: Onet / Materiały "Na prawach cytatu" Jedyną pamiątką, którą przywiozłam z odpustu jest ten papierowy wiatraczek Nie zapomniałam także o sobie. Uraczyłam się watą cukrową. Kosztowała 6 zł. Sprzedawca mówił, że miała pomarańczowy smak. Ja nie poczułam pomarańczy. Jedynie zapach drożyzny wokół. Piszcie do nas: redakcja_lifestyle@
Kiedy moja babcia była mała, w jej wiosce mieszkało dużo ludzi, i to młodych, nie to, co teraz. Na obrzeżach wsi mieszkała rodzina z 12 dzieci. Ich ojciec zmarł, kiedy najmłodszy syn miał sześć miesięcy. Byli osobami wierzącymi i zawsze żyli w zgodzie i harmonii, do czasu aż najstarszy syn, Kazik, nie przyprowadził do domu […]Przejdź do zawartości #TataMariusz – strona głównaCzyta: #TataMariuszZ kim działamAutorki i autorzyIlustratorkiWydawnictwaZasady współpracyKolorowankiProjektyW sieciMoje własne#TataMariusz – strona głównaCzyta: #TataMariuszZ kim działamAutorki i autorzyIlustratorkiWydawnictwaZasady współpracyKolorowankiProjektyW sieciMoje własne#TataMariusz – strona głównaCzyta: #TataMariuszZ kim działamAutorki i autorzyIlustratorkiWydawnictwaZasady współpracyKolorowankiProjektyW sieciMoje własne Eliza Sarnacka-Mahoney – Agusia i opowiadanie mamy Eliza Sarnacka-Mahoney – Agusia i opowiadanie mamyPosłuchaj Przeczytaj – Mamo, czy to prawda, że jest wojna? – Agusia stanęła przed mamą z zadartą głową. – Gdzie jest ta wojna? Czy przyjdzie do nas? Boję się! Mama wzięła ją na ręce i mocno do siebie przytuliła. – Tak, Agusiu. To prawda. Ta wojna nie toczy się jednak w naszym kraju i na razie nie ma powodów myśleć, że przyjdzie i do nas. Jesteś bezpieczna. – Podkreśliła. – Każda wojna to jednak wielkie nieszczęście i zło. To normalne, że wszyscy czujemy wtedy strach, niepewność, złość. Ja też to czuję. Musimy zrobić wszystko, by jak najszybciej się zakończyła. – Kto to zrobi? – Pociągnęła noskiem Agusia. – Dorośli – odpowiedziała mama. – I daję ci słowo, że już to robią. Ci, którzy muszą walczą, a inni niosą pomoc potrzebującym, których wojna dotyka osobiście. To trudny czas dla wszystkich, dlatego ważne jest, by zadbać o to, aby nie zabrakło nam siły go przetrwać. – A jak ja mam o to zadbać? – Wykrzywiła usteczka Agusia. – Jestem jeszcze dzieckiem i nie wiem! – Pomogę ci – Mama pocałowała córeczkę w czoło i wzięła z rękę. Przeszły do salonu. Mama zdjęła z półki album ze zdjęciami i posadziła Agusię obok siebie na kanapie. – Powiem ci, co zrobiła moja mama, gdy znalazłam się w dokładnie takiej samej sytuacji, jak ty teraz. – Gdy byłaś mała też była wojna? – Zdumiała się Agusia. – Niestety – westchnęła mama. – A ja czułam wtedy taką samą bezsilność jak ty teraz i zadawałam dokładnie te same pytania. Mama przewróciła kartki i zatrzymała się na zdjęciu, które Agusia doskonale znała. Przedstawiało mamę, gdy była małą dziewczynką i w tekturowym kapelusiku z napisem „Sto Lat” zdmuchiwała świeczki ze swego urodzinowego tortu. – Dlaczego pokazujesz mi to zdjęcie skoro mówimy o wojnie? – Nie rozumiała Agusia. – Bo to zdjęcie twój dziadek zrobił mi dwa dni po tym, jak wybuchła tamta wojna – wyjaśniła mama. Agusia ściągnęła brwi. Wciąż nie bardzo wiedziała, o co mamie chodzi. Mama tymczasem położyła swoją głowę na główce córeczki i zaczęła opowiadać. – Tak jak teraz, tak i wtedy wszyscy byli bardzo zmartwieni. Dorośli w napięciu śledzili doniesienia w mediach, czytali gazety i rozmawiali ze sobą niemal wyłącznie o tym, co może nas w związku z tą wojną czekać. Twoja babcia dowiedziała się od sąsiadki, że jej syn, żołnierz, dostał wezwanie, by stawić się w swojej jednostce. Patrzyłam na to wszystko i byłam przekonana, że przyjęcie urodzinowe, na które czekałam z takim utęsknieniem i radością na pewno się nie odbędzie. Przez wojnę wszystko się przecież zmieniło, rozmyślałam. Czy będę dalej chodzić do przedszkola? Czy rodzice wciąż będą się ze mną bawić i czytać mi przed snem, czy to już jest nieważne i o tym zapomną? – I co, zapomnieli? – Zatroskała się Agusia. Mama zrobiła tajemniczą minę. – Nie zapomnieli! – Uspokoiła ją. – Ale wieczorem zamiast z książką twoja babcia przyszła do mojego pokoju z rodzinnym albumem ze zdjęciami. I zamiast bajki opowiedziała mi pewną historię ze swojego życia. A zakończyła ją słowami: – W najtrudniejszych sytuacjach musimy zachować największą odwagę. Musimy celebrować życie, ludzi, których kochamy, rzeczy i sprawy, choćby najmniejsze, które przynoszą nam radość. A przede wszystkim marzenia, bo to one zmieniają świat na lepszy. Dlatego twoje przyjęcie urodzinowe urządzimy dokładnie tak jak zaplanowaliśmy. Będziemy dalej normalnie cieszyć się życiem. To najlepszy sposób, by pokazać, że jesteśmy silni i nie damy się pokonać. Agusia pokiwała ze zrozumieniem głową. – A ta historia? Mówiłaś, że babcia opowiedziała ci jakąś historię? Czy też była związana ze zdjęciem? Mama ponownie zaszeleściła kartkami w albumie. Teraz zatrzymała się na czarno-białej fotografii przedstawiających babcię, gdy i ona była jeszcze dzieckiem. To zdjęcie Agusia też już wcześniej widziała i uważała za dość śmieszne. Zrobiono je na balu przebierańców, na którym babcia występowała jako kwiatowa wróżka. Ubrana była w iście królewską suknię pełną falbanek i koronek, niestety dość na nią przyciasną i przykrótką, a mina babci nie pozostawiała wątpliwości, że chyba i niezbyt niewygodną. Do tego skrzydła wykonane z papieru zwisały z pleców jak pelerynka i było raczej niemożliwe, by na nich dokądkolwiek polecieć, zaś czapeczka bardziej przypominała dorodny grzyb, niż kwiatowy kielich, za jaki miała uchodzić. – Pokazując mi to zdjęcie twoja babcia powiedziała, że zostało zrobione w czasie stanu wojennego. To taka sytuacja, gdy nikt do nikogo nie strzela i nikt z nikim otwarcie nie walczy, ale żołnierze pozostają w gotowości i nie jest wykluczone, że wojna może wybuchnąć. Życie codzienne ludzi jednak się zmienia. Wolno im przebywać na ulicach tylko w określonych porach, są trudności z zaopatrzeniem sklepów, nie można też swobodnie przemieszczać się po kraju. Miesiąc po wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce twoja babcia miała wystąpić w roli druhny na ślubie swej ukochanej cioci, młodszej siostry twojej prababci. W szafie już czekała śliczna, szyta specjalnie na tę okazję sukienka i pantofelki jak dla księżniczki z bajki. Ciocia mieszkała jednak daleko i nie udało się dostać pozwolenia na wyjazd do jej miejscowości. Z pięknych planów nie wyszło więc nic. W ciemne, zimowe noce twoja babcia często stawała w oknie i zastanawiała się, czy ten strach, smutek, niepewność już zostaną z nią na zawsze. Któregoś wieczoru poczuła, że ktoś staje obok i ogarnia ją czule ramieniem. – Moja prababcia? – Zgadła Agusia. – Twoja prababcia – potwierdziła mama. – Babcia usłyszała od niej te same słowa o potrzebie zachowania odwagi i wiary w przyszłość, które ja przekazałam tobie, a mnie przekazała ona. Oraz, by wątpiła, że jeszcze będzie miała okazję ubrać się w swój piękny, balowy strój. – To ten? – Agusia stuknęła palcem w fotografię. -Tak! Choć, jak widzisz, gdy okazja nadeszła, kreacja nie leżała już tak idealnie, bo babcia bardzo szybko wtedy rosła. Ale i tak nie chciała słyszeć o żadnej innej. – Ja też bym tak zrobiła, gdyby to była moja ukochana sukienka! Teraz wszystko rozumiem! – ucieszyła się Agusia. ale zaraz dopytała: – A czy jej mama, moja prababcia też opowiedziała jej jakąś historię? – Opowiedziała – mama westchnęła jakoś ciężej i pogładziła Agusię po głowie. – Ta historia była najsmutniejsza ze wszystkich, bo do prababci wojna przyszła naprawdę. Podeszła tak blisko, że niebezpiecznie było pozostawać w domu i prababcia wraz z rodziną musiała schronić się w lesie. Uciekając nie zabrali ze sobą prawie nic. Prababcia nie miała więc ani zabawek, ani książek, ani nawet zbyt wielu ubrań na zmianę. Miała tylko malutką siostrzyczkę, która bała się jeszcze bardziej niż ona, a którą musiała się opiekować, gdy pod osłoną zmroku jej rodzice wymykali się z powrotem do wsi, by nakarmić pozostawione tam zwierzęta i zdobyć pożywienie. Prababcia kołysała siostrzyczkę w ramionach i opowiadała jej bajki, ale na początku podobno nie były do dobre bajki. Prababcia czuła złość za tą wojnę na cały świat więc i przez jej opowieści przewijały sią wyłącznie podłe, czarne charaktery wyrządzające krzywdę innym. Od płaczu siostrzyczki zaczynała ją jednak boleć głowa, więc w końcu postanowiła opowiedzieć jej coś miłego. I o dziwo, podziałało. Mała w końcu przestała marudzić, a zaczęła jej słuchać. A i prababci od tych historii robiło się lżej na sercu. Od tej pory nie opowiadała więc już o tym, co jest, a wyłącznie o tym, co pragnęłaby, by było. O świecie, w którym zwycięża dobro. O ludziach, którzy się nie poddają. Oraz o cudownych przygodach, jakie przeżyją wspólnie z siostrą gdy tylko znów nastanie pokój. – I przeżyły? – Agusi z ciekawości aż płonęły policzki. – Na pewno. Obie doczekały przecież pięknego, sędziwego wieku. Wystarczająco, by spełnić cały worek marzeń. – Super! A z kolei mama mojej prababci? Moja praba…praba … babcia? – Rodzinna opowieść zaszła tak daleko, że Agusia zaczynała się już trochę gubić w nazwach przodków – Czy w trudnych czasach ona też opowiadała córeczce historię o sobie i pokazywała jej zdjęcia? Mama zmarszczyła czoło, jakby robiła w myślach jakieś obliczenia. – Na pewno, tylko nie wiem jak to było ze zdjęciami. Cofnęłyśmy się w naszej opowieści już przynajmniej o sto dwadzieścia lat! – Zdawało się, że to odkrycie zaskoczyło samą mamę. – W tamtych czasach fotografia nie była jeszcze zbyt rozpowszechniona i świat w ogóle bardzo różnił się od naszego. Na przykład ludzie dopiero zaczynali kręcić filmy i jeździć samochodami, a o samolotach mało kto słyszał. Wyobrażasz sobie? – Strasznie dawno! – Przytaknęła z przejęciem Agusia. – To nasza rodzina przetrwała aż tyle lat? – Aż tyle i żebyś nie miała wątpliwości. Będzie trwała dalej! – roześmiała się mama i wstała, by z powrotem odstawić album na półkę. – A ja tymczasem mam propozycję. Może upieczemy razem ciasto? A potem razem przekażemy pieniądze organizacji, która zajmuje się pomocą ludziom bezpośrednio dotkniętym wojną? Co ty na to? – Odwróciła się z powrotem do kanapy. Agusi już jednak tam nie było. Wyciągała z szuflady fartuszki dla siebie i mamy oraz przybory do pieczenia. – Mama, i koniecznie zrób mi zdjęcie! – Dobiegł z kuchni jej głos. Eliza Sarnacka-Mahoney Urodziła się i wychowała w Zambrowie. Obecnie mieszka w Kolorado w USA. Ukończyła studia anglistyczne na UW, była stypendystką University of Durham w północnej Anglii. Pracowała jak nauczycielka, redaktorka, korektorka i tłumaczka. Dziś jest przede wszystkim dziennikarką i pisarką, a także propagatorką dwujęzycznego wychowania. Największą miłością i inspiracją Jej życia są córki Natalia i Wiktoria oraz ich genialny tata. Dzięki nim wie że to, co niemożliwe jest jak najbardziej możliwe, trzeba tylko szczerze chcieć. Strona autorki: >>klik<< Wszelkie kopiowanie i rozpowszechnianie utworów w jakiejkolwiek formie bez zgody autora będzie rodziło skutki prawne na podstawie ustawy z dn. 4 lutego 1994 r. o Prawie autorskim i prawach pokrewnych. Dowiedz się więcej ? klik. Daj znać innym Liskom! Podobne wpisy Page load link Chrupiemy tu ciacha w wiadomym celu. ;) Funkcjonalne Funkcjonalne Zawsze aktywne The technical storage or access is strictly necessary for the legitimate purpose of enabling the use of a specific service explicitly requested by the subscriber or user, or for the sole purpose of carrying out the transmission of a communication over an electronic communications network. Preferencje Preferencje The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user. Statystyka Statystyka The technical storage or access that is used exclusively for statistical purposes. The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you. Marketing Marketing The technical storage or access is required to create user profiles to send advertising, or to track the user on a website or across several websites for similar marketing purposes. Przejdź do góry
Danuta Szaflarska. 8,4. 14 143 oceny gry aktorskiej. Danuta Szflarska przyszła na świat w 1915 roku we wsi Kosarzyska na słowackiej granicy, w rodzinie nauczycieli. Jej rodzice nie mieli gdzie mieszkać. Początkowo odnajmowali pokój w leśniczówce, potem przeprowadzili się do szkoły. Już w dzieciństwie odkryła magię teatru, kiedy to
